Kua rite ki te whakamahi ngā rauemi weteoro mā ngā mokopuna e ako ana mā roto i te reo Māori
4 Huritanguru, 2025
Mō te wā tuatahi ka taea e ngā kura katoa e whakaako ana i te pānui me te tuhituhi mā roto i te reo Māori te whai wāhi ki tētahi huinga rauemi weteoro kua āta hangaia mō nga ākonga e ako ana i roto i te reo Māori.
Ka hoatu e te Hihira Weteoro he tirohanga hou ki ngā kaiako mō te pai o te ahu whakamua a te tamaiti ki te ako i te reo Māori i roto i ngā Tau 1 me te 2, ka noho hoki hei tūāpapa mō te Rangaranga Reo ā-Tā kātahi anō ka whakatūria. Ko ngā hihira o te Hihira Weteoro ka mahia i te 20, 40 me te 55 wiki.
E mōhio ana tātou kei te hiamo ngā mokopuna, i roto i tō rātou tau tuatahi i te kura, ki te ako me te hiahia kia tutuki pai ngā mahi katoa. Ka whakawātea te Hihira Weteoro i ngā huarahi hei whakanui i tā ratou ahunga whakamua me ō ratou whakatutukitanga, me te tautohu i ngā tautāwhi whakatere ako ka hiahiatia hei āwhina i ngā mokopuna kia ahu whakamua, kia eke hoki ki ngā taumata tutukinga e tūmanakotia ana.
Ka hoatu e te Hihira Weteoro, ā-motu nei, mō te wā tuatahi, he raraunga mō te whakanoho a ngā mokopuna ki te kura, hei āwhina i a tātou katoa ki te mōhio he pēhea te mahi a tō tātou pūnaha mātauranga mō ā tatou mokopuna.
Te whakamātautau angitu o te Hihira Weteoro
I whakamātauria te Hihira Weteoro me ngā mokopuna e 274 kei roto i ngā kura e 25 i roto i ngā Kaupeka 3 me te 4 o te tau 2024.
Ko ngā raraunga whakamātautau i tohu i te pakari o ngā hihira puta noa i ngā horopaki kura, me te taunaki i te pono o ngā wāhanga o ngā hihira, me te whai kiko o ngā tirohanga ka puta mai i ngā hua. Ko ētahi o ngā kitenga matua:
- Ko ngā hihira o ngā wiki e 20 me te 40 e āhei ana te whai haere i te tupu whanake i waenga i ngā hihira e rua, he rauemi whaihua hoki mō te whai haere me te tautoko i te tupuranga o te reo matatini o ngā ākonga i roto i te wā.
- Ahakoa e tautoko ana te roa o te rumaki i ngā hua pai ake, he iti noa te awe. Ko te āhua nei, he wāhi nui ake ki te toitoi tutukinga ō ngā āhuatanga pēnei i te tae auau ki te kura.
He aha kei te Hihira Weteoro?
Kei te Hihira Weteoro ētahi ngohe aromatawai, e hono ana ki ngā hua ako e whakaahuatia ana i te wāhanga ako o Te Reo Rangatira kua whakahoutia:
- I te wiki e 20 o te kura, ka aromatawaihia e Te Mōhiohio Oro te kaha ki te rongo me te wehewehe i ngā oro tika.
- I te wiki e 40, ka aro a Te Mōhiohio Pūriki ki te tautohu i ngā pūriki.
- I te wiki e 55, kua whakaritea he huinga aromatawai anō:
- Ko Te Mōhiohio Arapū, e aro ana ki te tautohu i ngā pūmatua me ngā pūriki
- Ko Te Mōhiohio Kupu, e aro ana ki te āhukahuka i ngā kupu mā te titiro
- Ko Te Mōhiohio Tuhi Oro, e aro ana ki te wehewehe me te tuhi kupu
- Ko Te Mōhiohio ki te Pānui Rerenga Kōrero, e aro ana ki te pānui rerenga kōrero.
Ka pēhea tō whakamahi i te Hihira Weteoro
I hoahoatia te Hihira Weteoro kia ngāwari te whakamahi me te whakauru ki ngā mahi e whakamahi kētia ana e ngā kaiako i roto i te akomanga. Kia ngāwari ai te whakamahi, ka taea ngā hihira te mahi ā-matihiko, ā-pepa rānei.
Mō te hihira ki te wiki 40, ka taea te mahi ā-matihiko, ā-pepa rānei. Ina ka mahia ā-matihiko, ka whiwhi ngā kaiako i te tapeke wawe.
Ka tukuna hoki he tautoko mō te pūrongorongo i roto i te tau, ka toro atu mātou me ētahi atu kōrero.
He aha hei tautoko?
Kua whakawhanakehia he kohinga rauemi, e kīia nei ko Te Kete Aromatawai Rangaranga Reo ā-Tā, hei tautoko i tō whakamahi i te Hihira Weteoro i runga i te mārama.
Kei roto ko ngā aratohu taipitopito ki te whakahaere i ngā aromatawai, te tapeke i ngā hua me te whakamahi i aua hua ki te whakatau i ngā mahi ka whai ake mō ia mokopuna tae atu ki te whakatere ina kāore te ahunga whakamua e haere ana i runga i ngā tūmanako.
Kei Tāhūrangi ngā rauemi katoa māu hei whakahaere i te hihira, ā-matihiko, ā-pepa rānei. Kei reira hoki he aratohu hei tautoko i ngā hihira o ngā wiki e 20 me te 40, tae atu ki ngā kōrero mo te PLD:
Hihira Weteoro –he aratohu mā ngā kaiako (Tāhūrangi)
Ka taea hoki e koe te whakapā atu ki tō tari ā-rohe o te Tāhuhu, mō te tautoko whaiaro mai i ngā Kaitohutohu Marautanga ā-rohe me te āwhina ki te whakautu i ētahi atu pātai.
Ka whakahouhia ngā putanga anamata o te PLD mō te Rangaranga Reo ā-Tā kia whakaurua ngā hihira kia oti rā anō. Ko te puna o ngā kaitakawaenga e kawe ana i te Rangaranga Reo ā-Tā i tēnei wā ka whakangungua ki te kawe i te PLD e hiahiatia ana hei wāhanga o te tuku i te Rangaranga Reo ā-Tā.
Ngā hihira reo Pākehā
Kua whakawhanakehia hoki he hihira weteoro mō te hunga e ako ana mā roto i te reo Pākehā, ka taea te uru ki konei: